Mali oktober 2016
Begin oktober in Mali is vaste prik geworden de laatste jaren. Het is opvallend warm. Een trui heb ik nooit nodig, maar nu is een colbert al te veel. Mag de pret niet drukken, hoewel het opvalt dat de warmte ook veel Malinezen zwaar valt en ik in mijn omgeving een verhoogd ziekteverzuim waarneem. September lijkt een zware maand geweest te zijn met de afloop van de ramadan en de offerfeesten.
Bijzondere ervaring was zondag een verlaat offerfeest bij mijn collega Youssouf thuis. Een onverwachte uitnodiging op weg van het vliegveld naar mijn hotel. Het zondagprogramma gelijk omgegooid. Overigens is dat hier dagelijkse routine dat omgooien van je programma.
Het feest draait om de maaltijd, waarbij het net geslachte schaap het hoofdbestanddeel is. Verder veel groenten en een soort Malinese boekweit, een smakelijke maaltijd met alleen de ‘oude’ mannen op het balkon. Verder overal kinderen, heel veel vrolijkheid. Op een ander terras veel jonge mannen met een enkele vrouw (zeg 17+) en beneden en in de keuken de vrouwen. Veel kleur in prachtige jurken.
Het gesprek bij ons gaat eerst over de pelgrimage die Youssouf naar Mekka gemaakt heeft. Een maand! Indrukwekkend verhaal, veel meer dan een religieuze ervaring. Een mentale oefening met sobere kleding, maaltijden, gebed en in hotels met zes vreemde mensen op een kamer of in een tent. Intensieve gesprekken en discussies met mannen en vrouwen. Een ander beeld dan wij vaak meekrijgen. Weer wat wijzer geworden. Wel een zware inspanning waar hij nu de tol voor betaalt.
Ik krijg van hem die zondag al een paar dingen mee over de politieke situatie die het overdenken waard zijn. Belangrijk is dat de onzekerheid over de lokale verkiezingen voor een zekere beklemming zorgt. Ze staan nu gepland voor 20 november. Het zullen de eerste lokale verkiezingen zijn sinds 2010. De zittende burgemeesters en de gemeenteraden hebben een mandaat dat feitelijk al lang verlopen is. Het staat ook onder druk maar niet overal. Waar krachtige burgemeesters zichtbaar de goede dingen doen, waar nog vertrouwen bestaat, kun je wel een stootje hebben, ook al blijft het principieel niet in orde. Waar posities wankel zijn, bestuurders te weinig zichtbaar zijn, daar drukt het ontbreken van een actueel vertrouwensvotum van kiezers extra zwaar. Het zal niet voor niets zijn dat verwacht wordt dat meer dan 70% van de bestuurders vernieuwd zal worden. Tel daar ook nog eens bij dat een stad als Bamako in vijf jaar tijd gegroeid is van ruim een miljoen inwoners naar bijna het dubbele aantal, als het er niet meer zijn.
In de stad zijn ook sinds de laatste keer in februari van dit jaar opvallende veranderingen te zien. De straathandel is sterk teruggedrongen, een klap voor informele economie die hier van vitaal belang is voor de mensen. Gewoon weggeveegd, honderden stalletjes, restaurantjes, handel in banden, benzine in flessen, kleren, fruit, badkamers. De gouverneur wilde een grote schoonmaak. Waar de gemeente vergunningen (inkomen) leverde, gaat de Staat er met een bulldozer overheen. Ik heb het eerder gezien. Het straatleven bleek toen krachtiger dan de Staat, Ik ben benieuwd naar de ontwikkelingen.
Veel boeiende gesprekken al achter de rug en nog op het programma. Het gaat chaotisch, elke dag anders. Afrika ten voeten uit. Als je wat geduld oefent en ander werk onder je arm hebt, levert het dubbele vreugde.